Mạnh mẽ đối mặt với cuộc sống
Năm 25 tuổi, tôi đã nghỉ việc. Lý tưởng ư, ước mơ ư, sau khi đã đi làm mấy năm thì thấy nó
không còn vĩ đại và cũng không nhất thiết phải cố gắng thực hiện bằng được nữa. Giống như điểm kết thúc của rất nhiều quỹ đạo, thật ra đây lại là điểm khởi đầu cho một hành trình mới.
Tôi tham gia vào một nhóm WeChat. Thành viên trong nhóm hầu như đều là tinh anh của tất cả các ngành nghề ở thành phố nhỏ mà tôi đang sống. Hàng ngày xem những vị tiền bối kia vào mạng tán gẫu về thu nhập một năm và thành tích đạt được, tôi nhận thấy mức lương 1.200 tệ/tháng của mình không đủ cho người ta nộp thuế. Bản thảo gửi tham gia một cuộc thi của một tờ báo nọ khó khăn lắm mới được đánh giá loại A, loại B, tiền thưởng nhận được vẫn không đủ nộp phạt cho những chữ đã viết sai.
Tôi phẩy tay với vẻ phóng khoáng khi chủ biên của tờ báo nọ mời tôi ở lại làm việc, lại còn tỏ ra chân thành, nói rằng sẽ tăng thêm cho tôi 200 tệ tiền lương. Tôi thấy rất rõ vẻ mặt đầy “hối hận” của ông ta sau khi thốt ra câu nói ấy. Bàn tay ông ta run run như thể muốn tát vào mặt mình một cái.
Tại sao lại phải đạo đức giả như vậy? 200 tệ không làm ông ta nghèo đi, cũng không giúp tôi giàu lên, nhưng lại giúp tôi hiểu ra được một đạo lý: Tiền có thể giải quyết nhiều việc. Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều việc không liên quan đến tiền, nhưng lại liên quan mật thiết đến lý tưởng.
Trước khi trở thành trưởng phòng kế hoạch của một công ty, tôi chưa từng biết vất vả, mệt nhọc là gì. Bây giờ, nhớ lại quãng thời gian làm việc bận rộn khi đó, tôi luôn muốn bấm cho mình hàng vạn “like”. Lúc bận rộn nhất, tôi đã mặc nguyên quần áo mà ngủ lại công ty liên tục trong 36 ngày. Ban ngày, tôi làm đủ mọi việc cần thiết để chuẩn bị thành lập công ty, như lập kế hoạch hoạt động, đăng tải thông tin, tiến hành tiếp thị… Buổi tối, tôi giám sát đơn vị thi công chỉnh trang, lắp đặt thiết bị. Khi những công việc này kết thúc thì đã quá nửa đêm, thế nên tôi quyết định giải quyết giấc ngủ kéo dài chưa đến 5 tiếng ngay tại phòng làm việc.
Tuổi trẻ là vốn liếng lớn nhất của con người.
Hầu như hôm nào cũng vậy, tôi cùng các đồng nghiệp trẻ tuổi phấn đấu “khai hoang” cho công ty kia. Vừa mở mắt ra đã tràn đầy năng lượng, khởi động cỗ máy nhiệt tình. Không cần thúc giục, không có ép buộc, chúng tôi dốc hết tất cả sự hứng khởi mà làm việc, như thể đang thực hiện sự nghiệp của chính bản thân mình.
Về sau có người hỏi tôi: “Rốt cuộc bạn đã bận rộn đến mức nào?” Tôi dẫn ra cho người này một ví dụ hết sức tiêu biểu: Một hôm, sau khi vội vội vàng vàng kết thúc công việc, tôi liền xách túi chạy như bay vào thang máy rồi lại chạy thật nhanh ra bến xe buýt, cuối cùng cũng kịp lên chuyến xe cuối cùng để về nhà. Trên đường về nhà, tôi muốn gọi điện thoại cho người thân để thông báo tình hình, thế là tôi lấy máy tính cầm tay ở trong túi ra bấm số một cách tự nhiên, sau đó áp vào tai và nói “A lô”. Tôi còn nhớ rất rõ lúc đó tất cả mọi người có mặt trên xe buýt đều nhìn mình với thái độ vô cùng kỳ quặc. Ánh sáng trên xe lờ mờ nhưng tôi vẫn cảm nhận được ánh mắt ngạc nhiên tột độ đang hướng về phía mình.
Rất nhiều người nghe xong coi đây chỉ là một câu chuyện cười, còn tôi, với tư cách là người trong cuộc, trong lòng lại ngập tràn một nỗi chua xót.
Trong số các đồng nghiệp trẻ tuổi cùng hăng hái phấn đấu với tôi, một số người đã nghỉ việc. Ít lâu sau, do một số việc nên tôi cũng xin thôi. Cậu đồng nghiệp tên là Tiểu Quan đã nói với tôi một câu từ tận đáy lòng, và câu nói đó đã lấp đầy những khoảng trống về cả tinh thần và thể xác trong con người tôi lúc đó. Cậu ta bảo rằng: “Mỗi người chúng ta rời khỏi chỗ này đều không phải vì công việc mệt mỏi, cũng không phải vì tiền lương, mà là vì cái gọi là ‘cung đàn ước mơ’ trong lòng chúng ta đã bắt đầu ngân lên.” Khi đứng trước sự lựa chọn, rất nhiều người sẽ cảm thấy quyến luyến và không nỡ từ bỏ những gì đang có. Nhưng một khi bước qua được giai đoạn này, bạn sẽ nhận ra rằng những vất vả từng phải chịu đựng chính là bước đệm để đưa bạn đến với tương lai tươi sáng hơn.
Tôi đã làm việc suốt bốn năm ở công ty niêm yết này, từ năm 25 đến năm 29 tuổi, đã dốc hết những năm tháng tuổi trẻ đẹp đẽ nhất cho nơi đó.
Đối với những người trẻ tuổi sinh ra và lớn lên ở thế kỷ XXI, “nỗi khổ” được nói đến khác xa với khổ trong “gian khổ”. Xét về mặt cảm quan, có lẽ đây là một loại áp lực ở sâu bên trong, hoặc nói cách khác là sự khai thác sâu tiềm lực của bản thân. Giống như miếng bọt biển ngấm nước, vắt một cái là luôn có chất lỏng chảy ra.
Tôi thích gọi công ty cũ là “Trường Quân sự Hoàng Phố”1, bởi vì rất nhiều người từng làm việc ở đây, khi chuyển sang các cơ quan cùng ngành đều đã thăng quan tiến chức ít nhất là một, hai cấp. Thậm chí, một nhân viên văn thư của phòng kế hoạch chúng tôi bây giờ đã là phó tổng giám đốc của công ty cùng ngành.
Tất nhiên, luôn có những trường hợp đặc biệt.
Một đồng nghiệp khác tên Tân Nguyệt, lúc làm việc cùng tôi là nhân viên chăm sóc khách hàng, sau rất nhiều năm vẫn làm chức vụ ấy. Một hôm, cô nhắn tin cho tôi với tâm trạng nặng nề, bảo rằng cô cảm thấy rất mù mịt và lo lắng, loanh quanh luẩn quẩn suốt mấy năm trời mà sự nghiệp không hề có chút tiến triển.
Thời gian là gì? Thời gian là một thứ quái quỷ mà nếu bạn phụ nó một thì nó sẽ phụ lại bạn gấp nhiều lần.
Còn nhớ lần gần nhất gặp Tân Nguyệt để chuyện trò tâm sự là hai năm sau khi tôi nghỉ việc. Lúc đó tôi đã là giám đốc kinh doanh của một công ty cùng ngành. Tân Nguyệt bảo rằng cô không hài lòng với công việc hiện tại, cảm thấy không thể suốt đời cứ làm nhân viên chăm sóc khách hàng, cần phải có bước đột phá mới được. Nhưng cô lại không đành lòng bỏ việc, lo rằng không tìm được vị trí nào tốt hơn thì lại càng thiệt đơn thiệt kép.
Tôi hiểu được những rối rắm trong lòng Tân Nguyệt nên sau đó nêu ra cho cô hai ví dụ, một người là Tiểu Quan, một người là tôi. Tôi nói với cô: “Tiểu Quan mở công ty kinh doanh mạng, tự làm giám đốc của chính mình. Tiểu Vương đến công ty cùng ngành, cũng làm lên chức ‘lãnh đạo cấp cao thứ nhì’. Nếu cô có ý định chuyển đến nơi khác để thử sức thì cứ dứt khoát ra đi, đừng nên đứng núi này trông núi nọ.”
Được an ủi và khuyên nhủ, Tân Nguyệt nộp đơn xin thôi việc với tâm trạng thoải mái. Sau đó chuyển đến một công ty khác, cô vẫn tiếp tục làm nhân viên chăm sóc khách hàng. Nghe nói cô còn chuyển công tác mấy lần nữa, nhưng lần nào cũng chỉ có một lựa chọn là nhân viên chăm sóc khách hàng. Cuối cùng, Tân Nguyệt lại quay về công ty trước kia chúng tôi từng làm việc cùng nhau, vẫn giữ chức vụ ấy.
Các tuyển thủ đều đứng cùng nhau tại vạch xuất phát, nhưng thời gian về đích lại không giống nhau. Thậm chí có một số tuyển thủ đã chạy lệch ra khỏi đường đua trước khi đến đích, dù cố gắng đến mấy thì kết quả vẫn chỉ là ngày càng xa vạch đích mà thôi.
Tôi còn nhớ rất rõ khi tôi và Tiểu Quan cùng các “chiến hữu” ở lại sau giờ làm để thảo luận về vấn đề tổ chức và quản lý công ty, Tân Nguyệt nói rằng nhà có việc nên không tham gia được. Lúc vẫn còn là nhân viên, tôi và Tiểu Quan đã đảm nhận nhiều chức trách của nhân viên bậc trung, còn Tân Nguyệt lại khăng khăng với quan điểm “lương bao nhiêu, làm bấy nhiêu”. Sau đó, khi tôi và Tiểu Quan trở thành nhân viên bậc trung, bắt đầu vừa tích lũy kinh nghiệm thực tiễn vừa học tập kiến thức để chuẩn bị thi lấy bằng Thạc sĩ Quản trị kinh doanh (MBA), Tân Nguyệt không đồng tình, bảo rằng: “Công việc đã bận rộn lắm rồi, lấy đâu ra thời gian mà đọc sách và học tập nữa? Mà dù có thi đỗ thì công ty cũng không chi trả khoản học phí đắt đỏ kia đâu.” Cô đã lạnh lùng bước ra khỏi vòng tròn chung của chúng tôi như vậy đấy.
Không chỉ có cánh diều mà ước mơ cũng có thể bay bổng trên bầu trời xanh. Nhưng trên thế gian này, không thiếu những người mơ mộng, mà chỉ thiếu người không ngừng kiên trì và cố gắng để thực hiện bằng được ước mơ của mình.
Thi thoảng tôi lại nghe thấy có người ca thán: “Tại sao anh ta có được vinh dự như vậy? Tại sao chỉ có anh ta thăng tiến, còn tôi thì không?” Khi bắt đầu nghi ngờ tại sao người khác nhận được hoa tươi và những tràng vỗ tay chúc mừng, bạn có từng nghĩ rằng thành quả họ đạt được hôm nay là kết quả của sự kiên trì bền bỉ trong suốt bao nhiêu ngày đêm không ngủ? Bạn có nhận thức được rằng, họ có được những thành tựu ấy là nhờ đã kiên cường vượt qua vô vàn khó khăn, gian khổ?
Mọi việc đều có hai mặt. Nhất là khi đứng trước khó khăn, gian khổ, nếu bạn dũng cảm vượt qua thì nó sẽ bị đẩy lùi. Còn nếu bạn do dự không quyết thì nó sẽ ngoan cố chống lại bạn. Trên thế giới này vốn không có thành công nào là đến một cách ngẫu nhiên. Cố gắng chưa chắc đã thành công, nhưng nếu không cố gắng thì chắc chắn không bao giờ có hy vọng đạt được thành quả.
Khó khăn không đáng sợ, quan trọng là bạn có đủ dũng khí để chiến thắng nó hay không. Tất cả những thứ bạn mong muốn đạt được đều có các chướng ngại vật kiên cố chắn đường. Lúc này việc vượt qua hay né tránh chúng sẽ quyết định tương lai của bạn tốt đẹp hay đau khổ.
Không phải chuông báo thức mà là ước mơ đánh thức bạn
Các bạn học cùng cấp Ba với tôi có mấy người đã sang định cư ở Nhật Bản. Trong buổi họp lớp trước Tết Âm lịch, mọi người cùng trò chuyện về cuộc sống và công việc ở Nhật. Khi ấy có một bạn trai nói rằng về cơ bản có thể dùng hai từ để hình dung trạng thái làm việc của cậu ta ở đó, đó là “dày đặc”, còn nếu chỉ dùng một từ để khái quát thì đó là “vội”.
Đúng vậy, từ “vội” này còn có thể khái quát toàn bộ nhịp độ làm việc của người dân Nhật Bản.
Tại Nhật Bản, bạn rất khó trông thấy cảnh tượng người người xếp hàng chờ đợi ở bến xe buýt. Nhưng ngay thời điểm xe đến nơi sẽ lập tức có rất nhiều hành khách từ bốn phía ào đến rồi trật tự xếp hàng lên xe. Họ sẽ mang theo đồ ăn sáng. Trong bất kỳ tình huống nào họ cũng đều có thể vừa ăn sáng vừa làm việc khác mà không hề ảnh hưởng đến nhau. Hay như ở trước rất nhiều tòa nhà văn phòng cao cấp, bạn cũng có thể trông thấy có những người vừa chạy vừa đeo cà vạt.
Có thể bạn sẽ cảm thấy lạ trước quan niệm thời gian theo kiểu trói buộc này của người Nhật Bản. Bạn không hiểu tại sao họ lại phải vội vã như thế, lên kế hoạch từ trước thì làm gì đến nỗi phải rối rít như vậy?
Nhịp độ thực tế của người Nhật Bản là như vậy. Họ rất giỏi tính toán thời gian, nếu đúng 7 giờ sáng phải ra khỏi cửa thì chắc chắn lúc 6 giờ 59 phút họ đang mặc quần áo để chuẩn bị đi. Họ cũng sẽ ăn sáng trên xe buýt hoặc tàu điện ngầm để tiết kiệm được 10, 20 phút.
Sự “vội vã” mà bạn nhìn thấy ở họ thật ra chính là sự quý trọng thời gian. Mỗi phút trôi qua với họ đều rất ý nghĩa và họ không hề lãng phí nó.
Một bạn nữ định cư ở Nhật Bản bảo tôi rằng, trước kia khi còn ở trong nước, cô không dám chuyển lên sống ở phía Bắc để phát triển sự nghiệp. Cô cảm thấy nhịp độ cuộc sống ở đó quá nhanh, sợ mình không thích ứng được. Mặc dù cô khao khát mãnh liệt được đến thành phố lớn để thực hiện ước mơ của mình, nhưng khi đối diện với thực tế cô vẫn cảm thấy sợ hãi.
Sau đó cô quyết định đến Nhật Bản sống, và rồi cô nhận ra rằng nhịp độ cuộc sống của con người ở đó còn nhanh hơn, đến nỗi cô không có chút thời gian rảnh rỗi nào. Trước kia, cô luôn phải nhờ chuông báo thức gọi dậy, nhưng chỉ sau vài tháng đã không cần đến nó nữa.
Hàng ngày đánh thức cô dậy không còn là chuông báo thức nữa, mà là đồng hồ sinh học. Kiểu chạy đua với thời gian như vậy đã chữa khỏi căn bệnh dây dưa, lề mề của cô. Cô cảm thấy đang ngày càng tiến gần đến ước mơ của mình.
Công việc của cô bạn này là bán các sản phẩm hóa mỹ phẩm. Cô không thích và cũng không có năng khiếu đối với công việc bán hàng nhưng lại đặc biệt thích hóa mỹ phẩm. Khi còn đi học, trong lúc các bạn khác bàn luận về phim Vườn sao băng và Đường hoa anh đào thì cô đã có thể nói vanh vách tên các dòng mỹ phẩm của các quốc gia khác nhau cũng như thành phần của chúng.
Cô bảo rằng ước muốn của cô là có một công ty hóa mỹ phẩm của riêng mình, từ xưởng sản xuất đến nền tảng thương mại điện tử, từ chăm sóc da cơ bản đến các dịch vụ làm đẹp đa dạng khác… Tôi nhìn thấy rất rõ những suy nghĩ và ý tưởng hiện đầy trên khuôn mặt cô. Chúng thật đẹp và thật đáng mong chờ.
Cách đây không lâu, khi nhắn tin trong nhóm WeChat, cô bảo với tôi rằng bây giờ cô vừa làm công việc bán hàng vừa học các kiến thức về hóa mỹ phẩm. Ngoài ra cô còn kết bạn với một số người làm công tác nghiên cứu, phát triển sản phẩm. Hàng ngày họ đều dành thời gian để thảo luận về các sản phẩm mới trong lĩnh vực này. Mặc dù công ty của cô vẫn chỉ đang trong giai đoạn lên kế hoạch nhưng tôi đã cảm nhận được lòng quyết tâm và kiên trì thực hiện ước mơ ở cô.
Giờ đây, hàng ngày đánh thức cô dậy không phải là chuông báo thức, cũng không phải đồng hồ sinh học, mà là ước mơ.
Khi chúng ta còn rất nhỏ, đã thường xuyên phải trả lời câu hỏi: “Cháu ước mơ sau này sẽ làm gì?”
Lúc đó, rất nhiều người ước mơ mình sẽ trở thành nhà khoa học, nhà sinh vật học, giáo sư, bác sĩ, cảnh sát…
Khi đó, những danh xưng mang đầy màu sắc oai phong, quyền lực này là giấc mộng thuần khiết trong tâm hồn ngây thơ của mỗi đứa trẻ. Lớn lên một chút, cuộc sống thực tế sẽ va chạm với mơ ước ban đầu này, có một số việc đủ để ảnh hưởng đến tình trạng cuộc sống. Ví dụ như trong gia đình có người mắc bệnh nặng, hay hoàn cảnh gia đình túng thiếu nên không thể tiếp tục đi học. Thế nên, trong quá trình định hướng ước mơ sẽ có thêm một yếu tố gọi là “đúng đắn”. Từ đó về sau, ước mơ sẽ ngày càng gần sát với thực tế.
Năm cuối cấp Ba, một lần tình cờ xem được một đoạn clip về công tác giáo dục ở miền Tây khiến bầu nhiệt huyết trong tôi trào dâng - tôi quyết tâm phải làm giáo viên để đến dạy học ở miền Tây.
Sau đó tôi được thỏa ý nguyện trở thành giáo viên nhưng lại vì nguyên nhân khác mà chưa lên được chuyến tàu đến miền Tây.
Mặc dù vậy, hình ảnh “Bục giảng nhỏ, học trò tỏa sáng/Giảng đường to, vang tiếng đọc bài” vẫn hiện hữu trong giấc mơ của tôi, soi rọi suy nghĩ thực tế của tôi.
Có người bảo rằng trên thế gian này có hai thứ gây rắc rối nhất, đó chính là kiên trì một cách sai lầm và dễ dàng từ bỏ. Với một người, làm tốt công việc trong một ngày thì rất dễ nhưng kiên trì làm tốt một việc cả đời lại rất khó. Nhiều người không đủ nhẫn nại, thiếu nghị lực,
không có quyết tâm bền lâu, vì thế dễ dàng từ bỏ ước mơ của mình, và thành công cũng trở thành câu chuyện của người khác.
Ước mơ luôn phải trải qua kiên trì và cố gắng mới thành công. Nếu không thì bao nhiêu con người trong thế giới bao la này sẽ nói về sự kiên nhẫn như thế nào?
Trên hành trình thực hiện ước mơ, bạn sẽ gặp phải không biết bao nhiêu trở ngại. Nhưng bạn nhất định phải hiểu rõ một điều: Mọi khó khăn đều không phải là sự trừng phạt của ông trời. Đó là cơ hội để bạn không ngừng học hỏi, không ngừng đột phá.
Đối mặt với khó khăn là dũng khí, phấn đấu vì ước mơ là kiên trì. Vậy thì chiến thắng mọi vật cản trên con đường thực hiện ước mơ chính là trách nhiệm không thể chối bỏ của mỗi người trong cuộc đời này.
Nỗ lực học tập và trưởng thành
Một thị trưởng đã nghỉ hưu nhận lời mời tham gia buổi hội thảo dành cho sinh viên sắp tốt nghiệp của trường đại học về chủ đề “Quy hoạch nghề nghiệp”. Tôi với tư cách là phóng viên tự do về chủ đề “Biên chế xã hội” cùng với đại diện của Trung tâm Phát triển Tài năng thành phố, Cục Hồ sơ thành phố, Thành ủy và ba sinh viên khác vừa mới rời khỏi ghế nhà trường cùng tham dự buổi hội thảo chuyên đề của cựu thị trưởng.
Sau hội thảo, tôi và Lý Đình - nhân viên công chức nhà nước cùng nhau thiết kế bản PowerPoint cho những nội dung chính đã thảo luận ngày hôm đó. Sau lần cộng tác này, tôi và Lý Đình tiếp xúc tương đối nhiều. Cậu ta quen miệng gọi tôi là “anh khóa trên”. Chúng tôi không học cùng trường, cậu ta gọi tôi như vậy có lẽ là vì tôn trọng tôi, người đã bước vào xã hội sớm hơn vài năm.
Để trở thành thư ký cho cựu thị trưởng, chắc chắn khả năng văn chương của Lý Đình phải rất giỏi. Nhưng khi tôi khuyên cậu ta trở thành nhà văn, cậu ta lại do dự. Lý Đình bảo rằng cậu ta đã 26 tuổi, đã qua độ tuổi thanh xuân giàu sức sáng tạo, bây giờ mới bắt đầu viết lách thì đã muộn mất rồi.
Tôi rất muốn nói cho cậu ta biết rằng khi xuất bản tác phẩm đầu tay, tôi đã 31 tuổi.
Rất nhiều người thích sáng tác, yêu viết văn, và cũng rất nhiều người đủ kiên trì, nhiều năm không từ bỏ sở thích của mình. Nhưng bao nhiêu người có thể thật sự biến sở thích này thành sự nghiệp, bỏ cả cuộc đời để vun đắp cho nó?
Tiểu Bạch là một phụ nữ làm công tác chuyên trách vừa mới nghỉ việc chưa lâu, đã 35 tuổi mà trông chị như mới chỉ 26 hoặc 27. Rất nhiều bạn bè mới quen tò mò hỏi chị về bí quyết “trẻ mãi không già”, Tiểu Bạch chỉ mỉm cười bảo rằng: “Tâm trạng quyết định vẻ bề ngoài.”
Lúc trước Tiểu Bạch làm trợ lý tổng giám đốc của một tập đoàn nọ, phụ trách một số công việc hành chính văn phòng. Sau đó tổng giám đốc đột nhiên điều chị đến bộ phận dự án làm công tác nghiên cứu phát triển, điều này trái ngược hoàn toàn so với quy hoạch nghề nghiệp mà chị tự thiết kế cho mình. Trước đây tổng giám đốc hứa sẽ để Tiểu Bạch làm giám đốc điều hành, nhưng sau đó lại cho chị làm các công việc khác nhau. Nào là gửi chị đi học nghiên cứu sinh cùng lúc hai chuyên ngành Triết học và Kinh tế học. Nào là giao cho chị thành lập một phòng nghiên cứu Triết học. Hoàn toàn bỏ quên lời hứa khi xưa.
Khi Tiểu Bạch xin nghỉ việc, rất nhiều người cảm thấy tiếc nuối. Một mặt họ không muốn công ty mất đi một cán bộ bậc trung có năng lực, mặt khác lại cảm thấy rằng nếu thôi việc ở độ tuổi này và bắt đầu một công việc khác thì chắc chắn chị sẽ phải cạnh tranh quyết liệt với thế hệ 9x. Ngoài ra, Tiểu Bạch có “dáng vẻ nho nhã” sẽ phải “trầy da tróc vảy” trên đường đua này.
Sau khi biết tin Tiểu Bạch thôi việc, một số bạn bè bắt đầu tới tấp hò hẹn chị đi dạo phố, mua sắm, xem sách, uống cà phê, thưởng thức món ngon… Cứ như thể đã bàn bạc từ trước, mọi người đều hỏi chị có dự định gì tiếp theo, hoặc mong muốn tìm một công việc như thế nào. Trước sự nhiệt tình của mọi người, Tiểu Bạch cảm kích mỉm cười và trả lời các bạn rằng trước tiên cần nghỉ ngơi một thời gian rồi sau đó mới tính tiếp.
Một số người không hiểu, cho rằng Tiểu Bạch không có người nâng đỡ, không có vốn liếng để khởi nghiệp. Hàng tháng còn phải trả mấy nghìn tệ tiền thuê nhà, rồi lại còn phải nuôi cậu con trai đang học tiểu học… Cho dù có tiền dành dụm đủ để sống qua một thời gian thì chất lượng cuộc sống của cả gia đình cũng sẽ giảm đi rất nhiều.
Lần tiếp theo bạn bè gặp lại Tiểu Bạch là khi chị đã nghỉ việc được một năm. Họ hẹn nhau ở một quán cà phê, đây là chốn thư giãn mà Tiểu Bạch thích nhất. Bạn bè đoán rằng lúc gặp nhau rất có thể chị sẽ nói nhiều về những điều vụn vặt và than vãn về cuộc sống.
“Lâu lắm rồi không liên lạc, dạo này thế nào rồi?”, bạn bè hỏi.
“Vẫn khỏe, ngày nào cũng đều rất bận rộn, cảm thấy có quá nhiều thứ cần phải học,” Tiểu Bạch dịu dàng trả lời.
Tiểu Bạch mất một năm để học và thi chứng chỉ Chuyên gia Tư vấn Tâm lý Cấp hai Quốc gia và Chuyên gia Kinh tế hạng Trung cấp. Trong thời gian ấy, chị còn đăng ký học Yoga. Hiện nay mỗi tuần chị đều dành một buổi để luyện tập cùng với huấn luyện viên và những người yêu thích Yoga khác. Đồng thời, chị cũng học Thạc sĩ chuyên ngành Quản trị kinh doanh và cùng với thầy hướng dẫn thực hiện hai đề tài là “Sản xuất thông minh” và “Khu vực thương mại tự do”.
Tiểu Bạch nói với bạn bè rằng chị không có ý định làm chuyên gia tư vấn tâm lý, cũng không có kế hoạch nghiên cứu kinh tế chuyên sâu. Mà chỉ là do rất nhiều chuyện gặp phải trong cuộc sống khiến chị nhận thấy rằng những bài học mang tính lý luận này vẫn rất quan trọng. Nếu chỉ có thực tiễn thì sẽ chẳng khác gì một mảnh đất không hề có chất dinh dưỡng.
Bạn bè hỏi Tiểu Bạch: “Học nhiều như vậy, làm nhiều như vậy có mệt không?”
Chị trả lời: “Không mệt, hơn nữa còn thấy rất vui vẻ, có thể cảm nhận được ý nghĩa thật sự của cuộc sống.”
Tôi cũng có một câu chuyện khác tương tự như vậy.
Trước kỳ thi vào cấp Ba, một bé gái học lớp Chín đột nhiên cắt đứt liên lạc với gia đình trong suốt một tháng. Mãi đến khi kỳ thi kết thúc cô bé mới xuất hiện trở lại. Cô bé không giải thích bất cứ điều gì mà chỉ nói một câu: Học tập khiến cô thở không ra hơi, thi vào cấp Ba xong còn phải thi vào đại học. Tốt nghiệp đại học rồi trong quá trình công tác còn có đủ loại thi cử tưởng như không bao giờ kết thúc. Trước tương lai phải ngụp lặn trong những cuộc thi cử căng thẳng suốt nhiều năm, cô thà rằng thay đổi quỹ đạo cuộc đời ngay từ giờ phút này.
Ngay từ khi học cấp Một, cô bé này đã là “vua học”, là kiểu học sinh không cần quá chuyên cần, quá cố gắng cũng có thể thi được điểm cao. Rất nhiều người bảo rằng cô bé có năng khiếu học tập bẩm sinh.
Nghe xong câu chuyện này tôi không khỏi suy nghĩ, tự hỏi rằng không biết có thể coi học ở trường lớp với học tập nói chung là một hay không?
Câu trả lời là không. Học ở trường lớp là một loại học tập, có thể nói rộng ra là quá trình học tập trước khi bước vào xã hội. Nhưng học tập nói chung lại là công việc cần phải làm trong suốt cả cuộc đời.
Có thể sẽ có độc giả hỏi rằng: “Suy cho cùng, học tập có vai trò quan trọng như thế nào? Học tập có thể giúp nắm bắt vận mệnh của mình hay không?” Về điều này, câu trả lời của tôi là: “Học tập có thể giúp bạn có cơ hội nắm bắt và thay đổi vận mệnh của mình. Nói cách khác, nếu không có quá trình học tập này, vận mệnh sẽ không bao giờ thay đổi.”
Một người có thể dùng cả cuộc đời để nỗ lực học tập, tuy không phải lúc nào người này cũng có thể dùng đến những kiến thức đã tích lũy được. Nhưng nếu có một lúc nào đó cần đến nó thì họ nhất định sẽ phải cảm ơn quãng thời gian đã từng ra sức cố gắng học tập, giúp bản thân tích lũy được kiến thức phong phú và trở thành người có tri thức như vậy.
Chúng ta đừng bao giờ vì lý do nào đó mà phủ nhận giá trị của học tập và tri thức. Thế giới rộng lớn mênh mông này luôn có lĩnh vực bạn yêu thích và có khả năng đặc biệt về nó đang chờ đợi bạn học tập và chủ động học tập, chờ đợi bạn trở thành chuyên gia trong lĩnh vực này. Bất kể lúc nào, học tập cũng luôn là người bạn thân thiết của bạn, nó không bao giờ ghét bỏ sự cần cù “muộn màng” của bạn.
Giữ vững phương hướng, đến đích thuận lợi
Tôi tình cờ gặp lại Sóc Văn - người bạn đã xa cách nhiều năm. Tôi không có tài khoản WeChat của cô ấy, cũng có nghĩa là trong suốt mấy năm không gặp này chúng tôi không hề liên lạc với nhau. Nhưng giữa phố xá phồn hoa đông đúc, tôi vừa nhìn là đã nhận ra cô.
Sóc Văn hầu như không thay đổi gì so với lần đầu tiên chúng tôi gặp nhau nhiều năm về trước. Trên khuôn mặt nhỏ nhắn, xinh đẹp của cô luôn nở nụ cười tỏa nắng.
Chúng tôi vào ngồi tại một quán cà phê. Sóc Văn kể rằng sau khi nghỉ việc ở nhà xuất bản, cô đã đến làm ở bộ phận kế hoạch của một công ty quảng cáo, làm công tác tuyên truyền ở một bệnh viện, rồi làm lên đến trưởng phòng kế hoạch tại đó. Về sau cô lại từ chức để đi làm dự án cho một công ty đầu tư, còn bây giờ đang làm kế toán cho một công ty chế tạo. Nghe câu chuyện cuộc đời thay đổi như chong chóng của cô, tôi rất ngạc nhiên. Rốt cuộc đã xảy ra chuyện gì mà có thể khiến một cô gái yêu văn chương, tính tình trầm lắng, hướng nội lại liên tục thay đổi “danh thiếp” của mình như vậy? Sóc Văn vẫn thản nhiên, vừa khuấy cốc Cappuccino vừa nói với tôi:
“Đến bây giờ tôi mới nhận ra rằng công việc giống như một hạt mầm được gieo trên mảnh đất ước mơ. Công việc của tôi thay đổi nhiều đến mức khiến người khác cảm thấy rất khó hiểu nhưng tôi chưa bao giờ từ bỏ ước mơ ở tận đáy lòng mình.”
Cô bảo rằng ước mơ của một người dù cao xa đến mấy nhưng chỉ cần trái tim chứa đựng nó, tìm được hướng đi và mạnh dạn tiến lên theo phương hướng ấy thì cuộc đời rồi sẽ trở nên tươi đẹp như chúng ta vẫn luôn mong đợi.
“Trong rất nhiều tình huống, phương hướng còn quan trọng hơn tốc độ và sự cố gắng!” Sóc Văn nói thêm.
Có một thí nghiệm về phương hướng trên chuột bạch như sau:
Nhà tâm lý học thả một con chuột bạch xuống ao nước có kích thước vừa phải để nó có thể bơi được vào bờ. Tại thời điểm vừa xuống nước, con chuột nổi lên trên mặt nước một cách rất “yên tĩnh”, không có bất kỳ động tác giãy giụa nào. Ngay sau đó, con chuột phát ra những tiếng kêu “chít chít… chít chít…” Những âm thanh này truyền vào bờ ao rồi phản xạ lại đập vào râu của con chuột. Qua phản xạ này, con chuột nhanh chóng xác định được phương hướng tốt nhất để đến được bờ ao gần nhất. Sau đó, nó không chút do dự bơi theo phương hướng ấy để vào bờ. Nhà tâm lý học bắt con chuột bạch vừa bơi vào bờ kia lên, cắt bỏ râu của nó rồi lại thả xuống nước. Khác với biểu hiện bình tĩnh vừa rồi, lần này do không còn bộ râu có tác dụng như chiếc ra-đa, con chuột không phân biệt được phương hướng nên bơi loạn xạ, cuối cùng chết ngạt trong nước.
Nhà tâm lý học rút ra kết luận: Con chuột bạch chết không phải là do nước, cũng không phải là do bị cắt mất bộ râu, mà là vì nó đã hoàn toàn mất đi phương hướng.
Tốc độ chậm nhưng chỉ cần đi đúng hướng thì vẫn luôn đến được đích. Nhưng nếu phương hướng sai thì dù có chạy nhanh đến mấy cũng không có tác dụng gì. Bởi vì bạn sẽ ngày càng cách xa mục tiêu. Đối với rất nhiều người, “mục tiêu” này có thể chính là đối tượng cạnh tranh của họ.
Nhà văn người Mỹ Azalov nhờ sự cần cù và nỗ lực của bản thân nên thời trẻ đã đạt được thành tựu vô cùng rực rỡ. Nhưng sau đó ông đã phạm phải một sai lầm khiến cho cuộc đời sau này hoàn toàn mất hết những huy hoàng đã từng có được.
Azalov mang theo những thành tựu rực rỡ của mình trở về quê hương và gặp lại Malting. Malting có thể coi là một gã hề trong giới văn học, Azalov và người này vốn chưa bao giờ xuất hiện cùng nhau. Nhưng để nâng cao giá trị bản thân, Malting đã nhân cơ hội Azalov về quê mà tung tin đồn nhảm về ông một cách trắng trợn. Lẽ ra Azalov nên bỏ qua chuyện này, tuy nhiên ông lại nóng nảy và mất hết lý trí, “bút chiến” với Malting trên mặt báo liên tục trong nhiều năm liền.
Tinh thần và sức lực của con người có hạn, một khi bị phân tán quá nhiều cho một việc nào đó thì sẽ rất khó dồn tâm trí cho việc khác có ý nghĩa hơn. Nhờ những trận “bút chiến” với Azalov trên mặt báo, Malting đã thu được cả danh và lợi. Còn Azalov thì ngày càng rời xa quỹ đạo huy hoàng, rực rỡ trước đây, trở thành trò cười cho thiên hạ, cuối cùng chết trong uất ức.
Rõ ràng Azalov là đối thủ xứng tầm nhất của Malting nhưng Azalov lại sai lầm khi coi Malting là đối thủ của mình. Trong rất nhiều trường hợp, nếu chọn sai đối thủ sẽ dẫn đến xác định sai phương hướng của cả cuộc đời. Nếu chọn đúng đối thủ, thì chính họ sẽ thúc đẩy bạn không ngừng tiến về phía trước.
Một con chuột thách đấu với sư tử, quyết phân tài cao thấp nhưng sư tử từ chối và nói với chuột rằng: “Bất kể là thắng hay thua, chỉ cần tôi nhận lời thách đấu của anh thì từ nay về sau anh sẽ luôn lấy chuyện này ra để khoe khoang với các loài vật khác, rằng anh đã từng chiến đấu với sư tử. Nhưng còn tôi, thì tôi sẽ trở thành trò cười vì đi đánh nhau với một con chuột.”
Trong thế giới bao la, mỗi một người, một sự vật hay sự việc đều có đối thủ của mình, có cạnh tranh thì mới có thể tồn tại tốt hơn. Đối thủ chính là một tấm gương sáng để giúp chúng ta soi vào đó mà nhìn nhận, hiểu về bản thân một cách tỉnh táo hơn. Đối thủ cũng là một chiếc đèn trời trong đêm đen, giúp xua tan bóng tối và đồng thời chỉ rõ phương hướng tiến về phía trước cho chúng ta.
Có người bảo rằng con người phải có đối thủ thì mới coi như là có mục tiêu phấn đấu. Họ có thể giúp bạn ôm ấp hoài bão lớn lao, cũng có thể khiến bạn thận trọng trong từng bước tiến trên con đường tương lai. Không có đối thủ, đời người cũng sẽ chẳng có tương lai.
Có nhà kinh tế học từng khẳng định: Thành công lớn nhất của Pepsi là tìm được một đối thủ thật sự, chính là Coca Cola.
Đối thủ xứng tầm trên thực tế chính là một mục tiêu phấn đấu. Phương hướng chỉ có ý nghĩa giúp chúng ta đến được đích sau khi đã xác định được mục tiêu.
Trường Đại học Havard của Mỹ từng tiến hành một cuộc điều tra về “Ảnh hưởng của mục tiêu đối với cuộc đời con người”. Đối tượng điều tra là những thanh niên có điều kiện sống tương đồng với nhau. Kết quả điều tra cho thấy: Hơn 90% số thanh niên không xác định được mục tiêu của đời mình, 6% có mục tiêu không rõ ràng, chỉ còn lại chưa đến 4% là biết rõ mục tiêu phấn đấu của mình. Mấy năm sau, số tài sản của 4% những người xác định rõ mục tiêu kia đã bằng 96% tài sản của những người không có mục tiêu hoặc mục tiêu không rõ ràng. Đáng buồn hơn, những người thuộc 96% số không rõ mục tiêu cả đời vất vả, bận rộn chỉ để giúp những người nằm trong 4% biết rõ mục tiêu kia thực hiện mục tiêu của họ một cách trực tiếp hoặc gián tiếp.
Mục tiêu là tiền đề để xác định phương hướng phấn đấu. Xác định mục tiêu đúng thì phương hướng cũng đúng, phương hướng đúng thì cuộc đời sẽ thuận buồm xuôi gió.
Đường Tăng sang Tây Thiên thỉnh kinh, ngoài ba đồ đệ còn đem theo một con ngựa. Sau khi lấy kinh trở về, con ngựa theo Đường Tăng cùng về Đại Đường, nó trông thấy con lừa là bạn cũ của mình. Con lừa hỏi: “Hàng ngày tôi cũng đều cố gắng tiến lên như anh, tại sao anh công thành danh toại, trở thành ‘Đệ nhất mã’ của Đại Đường, còn tôi lại không có thành tựu gì?”
Ngựa trả lời một câu ý tứ sâu xa: “Thực ra, con đường chúng ta đi là giống nhau nhưng điểm khác là mục tiêu của tôi là Tây Thiên, tôi luôn hướng về phía Tây. Trên đường đi, tôi không tùy tiện thay đổi phương hướng, cũng không có lý do gì để lùi lại phía sau. Còn anh lại không may bị người ta bịt mắt, ngày nào cũng đều đi vòng quanh ra sức kéo cối xay, không có ánh sáng, không có mục tiêu, không có phương hướng… Chỉ luôn tiến về phía trước thôi là chưa đủ.”
Nỗ lực là cần thiết nhưng nỗ lực rồi chưa chắc đã có kết quả tốt. Nếu chúng ta đi sai đường, thì càng đi sẽ càng cách xa mục tiêu cần đến.
Càng khó khăn, càng phải kiên cường
Xuyên suốt chiều dài lịch sử mấy nghìn năm của Trung Quốc, có một cụm từ luôn được dùng để nói về sự kiên trì, nhẫn nại khi gặp khó khăn, đó là “nằm gai nếm mật”. Trong mắt người dũng cảm, mọi khó khăn đều chỉ là tạm thời. Chỉ cần bạn cố gắng, nỗ lực vượt lên, một lòng tin tưởng rằng đó chỉ là thử thách để chuẩn bị cho tương lai thì sẽ gặt hái được thành quả.
Trong lịch sử có vô số những con người đã vươn lên tồn tại trong hoàn cảnh khó khăn. Thời kỳ Xuân Thu ở Trung Quốc có Việt Vương Câu Tiễn chịu nhiều khổ nhục để tiêu diệt quân Ngô. Thế kỷ XX ở nước Mỹ có nhà khoa học Edison kiên trì không chùn bước đã phát minh ra bóng đèn, rồi tiếp sau đó là nhà bác học Einstein đã tìm tòi, nghiên cứu để tìm ra thuyết tương đối. Ở Anh có nhà vật lý học Stephen Hawking dũng cảm thách thức số phận, đóng góp trí tuệ cho ngành vũ trụ…
Nhiều độc giả đã từng nghe đến cái tên Viên San San - một nữ diễn viên rất nhiều lần bị “ném đá” trên mạng xã hội. Nhưng cô vẫn luôn kiên định với ước mơ “trở thành một diễn viên giỏi”.
Lúc đầu tôi không biết nhiều về Viên San San, chỉ biết cô từng diễn mấy vở kịch cung đình, dáng vóc và diện mạo không quá đẹp. Trong giới giải trí, người nổi tiếng hầu như đều phải dựa vào nhan sắc để “kiếm cơm”, nếu cô cũng lựa chọn đi theo con đường này thì rất có thể đã thất bại.
Có một thời gian, cộng đồng mạng khắp nơi đồng loạt tấn công Viên San San về ngoại hình của cô. Trong một khoảng thời gian rất dài không thấy cô xuất hiện trên mạng. Sau đó, trong chuyên mục sức khỏe xuất hiện hai từ khóa là “không mỡ thừa” và “eo con kiến”, nhân vật chính của hai từ khóa này là Viên San San. Một bộ phận cư dân mạng từng “ném đá” Viên San San lúc này thấy cảm động vì lòng kiên trì và sự miệt mài, chăm chỉ thay đổi bản thân của cô, không còn tiếp tục “ném đá” nữa.
Cách đây không lâu, bộ phim truyền hình dài tập có tên Trên đỉnh tầng mây do Viên San San thủ vai chính đã lên sóng. Tình tiết phim nói về một nữ diễn viên say mê với nghề, nhờ sự nỗ lực, cố gắng của bản thân nên đã đạt được một số thành tích. Nhưng do không được nâng đỡ nên thành công của cô lại trở thành cái gai trong mắt người khác, nhiều người có ý đồ xấu, rắp tâm cản trở cô.
Trải qua nhiều lần bị hãm hại, vươn lên, rồi lại bị hãm hại, rồi lại vươn lên…, nhân vật đó vẫn luôn nỗ lực, cố gắng đối mặt với hiện thực cuộc sống. Không ai biết rằng, phía sau vẻ kiên cường kia của cô là bao nhiêu tủi hờn và uất ức. Cũng không ai có thể hiểu được tại sao đã bị “ném đá” đến như vậy mà cô vẫn không chịu từ bỏ.
Huyên Huyên mới lên chín tuổi, ngay từ khi vừa chào đời, cô bé đã được định sẵn là có số phận bất hạnh. Mẹ Huyên Huyên từng là cô gái đẹp nhất thôn. Thời trẻ cô cùng với các cô gái khác đến miền Nam làm thuê. Vì xinh đẹp nên thường hay bị đám thanh niên hư hỏng quấy nhiễu. Mấy năm sau, khi người mẹ từ miền Nam trở về quê thì tinh thần đã bị tổn thương nặng nề, trở nên điên điên khùng khùng, không còn nhận ra bất kỳ ai. Cha Huyên Huyên là nam thanh niên hiền lành, nhút nhát, lúc một tuổi từng bị ngã nên não chịu tổn thương.
Cùng chịu khiếm khuyết về trí tuệ và tinh thần, cha mẹ Huyên Huyên được người ta mai mối thành vợ chồng. Hai người làm đám cưới rồi sau đó sinh ra Huyên Huyên. Để có tiền nuôi sống gia đình và chữa bệnh cho mẹ Huyên Huyên, cha của cô bé phải làm những công việc vất vả nhất, mệt nhọc nhất mà không ai muốn làm. Nhưng dù vậy, chi phí thuốc thang cho mẹ Huyên Huyên vẫn khiến cho gia đình vốn đã nghèo túng này luôn trong tình trạng “ăn bữa nay lo bữa mai”.
Điều đáng sợ nhất là mỗi khi người mẹ phát bệnh thì tính mạng của Huyên Huyên bị đe dọa nghiêm trọng. Một lần, trong lúc lên cơn, người mẹ đã vứt Huyên Huyên xuống ao. Lúc đó đang độ cuối thu, nếu cha cô bé không kịp thời chạy đến cứu thì e rằng mạng sống bé bỏng của Huyên Huyên đã không còn.
Sau khi biết được hoàn cảnh gia đình cô bé, Cơ quan Bảo trợ Xã hội và các nhà hảo tâm đồng loạt dang tay giúp đỡ. Ngoài ra cũng có không ít người muốn nhận nuôi Huyên Huyên thông minh, hiểu chuyện nhưng cô bé đều khéo léo từ chối. Huyên Huyên nói rằng nếu cô bé đi rồi thì sẽ không có ai chăm sóc mẹ đang bệnh nặng, cũng không có ai giặt giũ, nấu nướng cho cha bận rộn làm việc cả ngày.
Khi được hỏi có ước muốn và nguyện vọng gì, Huyên Huyên không cần suy nghĩ đã trả lời ngay: Lớn lên cô bé sẽ làm bác sĩ để chữa khỏi bệnh cho mẹ, để cha không phải vất vả kiếm tiền nuôi gia đình.
Huyên Huyên không dám mong được sống cuộc sống bình thường nhất. Trong cuộc đời của cô bé, mẹ tuy ở rất gần nhưng tình yêu thương của mẹ lại ở rất xa. Có người nói rằng, cô bé là đứa con nhận được ân huệ từ ba đời trước, ngày này giờ này trở về để trả ơn. Cũng có người bảo rằng, một người không có hy vọng thì đương nhiên cũng không bao giờ biết tuyệt vọng.
Tuy nhiên, chúng ta đã bỏ qua một điều. Thứ có thể giúp ta đứng trước hoàn cảnh khó khăn mà vẫn ngẩng cao đầu tiến về phía trước chính là mơ ước lớn lao trong lòng mình.
Liễu Truyền Chí - nhà sáng lập thương hiệu máy tính Lenovo nói rằng, con đường lập nghiệp của ông đã trải qua không biết bao nhiêu gian khổ và thất bại nhưng bao giờ ông cũng giữ thái độ vui vẻ, bởi trong lòng ông có một ước mơ không bao giờ tắt. Lúc mới lập nghiệp, cơ chế cũ và trào lưu tư tưởng mới xung đột dữ dội khiến ông phải thận trọng từng li từng tí như thể bước đi trên băng mỏng. Thời gian qua đi, tình thế đổi thay, Liễu
Truyền Chí lúc này dù đã có một gia sản khổng lồ, nhưng vẫn rất biết ơn những ngày tháng ấy, thời đại ấy: Cuối cùng đã bắt kịp rồi. Khi mình chưa quá già thì vẫn còn kịp để theo đuổi ước mơ.
Rất nhiều đốm lửa nhỏ được gọi là mơ ước kia, có lẽ vẫn đều chỉ là ẩn số cho đến khi ta thực hiện những nỗ lực đầu tiên.
Jack Ma từng nói: “Tôi luôn tin tưởng rằng chỉ cần không từ bỏ thì chúng ta vẫn có cơ hội. Sau cùng, chúng ta vẫn nên tin tưởng rằng chỉ cần có mơ ước, không ngừng cố gắng, không ngừng học tập thì chúng ta có thể biến mục tiêu thành hiện thực. Hôm nay rất tàn khốc, ngày mai còn tàn khốc hơn, nhưng ngày kia chắc chắn sẽ tốt đẹp. Nhiều người biết rõ điều đó nhưng phần lớn lại chọn từ bỏ vào ngày mai, vì thế mỗi người đều nên cố gắng từ ngày hôm nay.”
Có nhà xã hội học phân tích rằng càng ở trong hoàn cảnh khó khăn thì càng dễ xuất hiện người thành công. Điều này khiến tôi nghĩ tới Chử Thời Kiện.
Thời trẻ, ông quên mình vì nghĩa tham gia cách mạng, nhưng vì chống bảo thủ không thành công mà bị gán cho là “hữu khuynh”2. Hơn 60 tuổi, ông trở thành ông chủ của “đế chế thuốc lá”, ngồi hưởng tiền lãi hàng năm là hai tỉ đồng trước thuế. Nhưng ông lại vì tội tham ô mà chịu án chung thân, ngồi tù ba năm thì được bảo lãnh ra ngoài chữa bệnh. Ra tù được hai năm, ông bắt đầu bao thầu 2.000 mẫu đất hoang ở khu vực đồi núi để lập nghiệp. Năm 84 tuổi, ông một lần nữa trở thành tỉ phú có 350 nghìn gốc cam đường. Chử Thời Kiện là một trong những nhân vật gây nhiều tranh cãi nhất trong giới tài chính kinh tế ở Trung Quốc, sau khi chịu cảnh tù tội vẫn có thể gây dựng lại sự nghiệp dù đã ở cái tuổi “thất thập cổ lai hy”.
Chử Thời Kiện đã trở thành biểu tượng truyền cảm hứng. Cuộc đời thăng trầm của ông đã cổ vũ, khích lệ thế hệ kế tiếp ra sức phấn đấu vươn lên. Nhờ ông, chúng ta bắt đầu tin tưởng rằng người anh hùng thực sự là người luôn mạnh mẽ đứng dậy khi gặp khó khăn. Bởi vì lửa nhiệt tình ước mơ luôn bùng cháy trong lòng họ.
Nhà văn, nhà biên kịch người Pháp Balzac từng nói rằng mọi sự việc trên thế gian không bao giờ là tuyệt đối, kết quả hoàn toàn phụ thuộc vào con người. Đối với thiên tài, khó khăn, gian khổ là hòn đá lót đường. Đối với kẻ mạnh, đó là của cải. Còn đối với kẻ yếu, đó lại là vực sâu thăm thẳm.

Tin tưởng vào ngày mai
Có một vách núi hoang sơ không được mấy ai biết đến. Khắp trên vách núi, các loại cỏ dại và cây bụi chen nhau mọc dày đặc. Một ngày nọ, có một mầm cây bách hợp được gió mang theo bay qua núi cao, biển rộng, đến vách núi này.
Mầm cây bách hợp dần dần quen với ánh sáng, không khí, đất và nước ở đây và bắt đầu lớn lên. Lúc đầu, mầm cây ấy chỉ như một ngọn cỏ dại, nhưng trong lòng nó luôn ấp ủ một lòng tin kiên định: Nó là một cây bách hợp chứ không phải cỏ dại, mà phương pháp duy nhất chứng minh điều đó chính là nở ra những bông hoa thật đẹp.
Cây bách hợp không có người thân, cũng không có bạn bè, lớn lên trong môi trường cây bụi và cỏ dại. Thậm chí nó còn bị những cây này nghi ngờ và hiểu lầm, cho rằng nó không biết tự lượng sức, mơ ước hão huyền. Đối với cây bách hợp, môi trường sống này vô cùng khó khăn, có lẽ điều quan trọng nhất có thể giúp nó tiếp tục sống chính là suy nghĩ cần phải ra sức cố gắng lớn lên và nở hoa.
Mang suy nghĩ như vậy, cây bách hợp cố gắng hấp thu ánh sáng và nước, nhờ vào nguồn “thuốc bổ miễn phí” quý báu nhất của thiên nhiên để bám rễ sâu vào
vách núi. Không cậy thân phận cao quý của bản thân mà tự cao tự đại, cũng không vì ở trong hoàn cảnh khó khăn, khắc nghiệt mà buồn rầu, chán nản. Vào một buổi sáng tràn đầy sắc xuân, bách hợp nở nụ hoa đầu tiên.
Nụ hoa như một niềm hy vọng, an ủi giúp bách hợp kiên trì lớn lên. Trong lòng nó rất đỗi vui mừng, tin rằng những nỗ lực, cố gắng của mình nhất định sẽ có kết quả. Mặc kệ đám cỏ dại bên cạnh khinh thường và châm biếm rằng cho dù nó biết nở hoa thì ở nơi vách đá không ai hỏi đến này, giá trị của nó cũng chỉ như là cỏ dại mà thôi.
Bách hợp ra sức bày tỏ, nó là một cây hoa chứ không phải cỏ dại, nó nhất định phải dốc hết sức lực để nở hoa, hoàn thành sứ mệnh của mình. Nó muốn dùng hoa để chứng tỏ sự tồn tại của mình, có ai thưởng thức hay không đều không ảnh hưởng đến mục tiêu của nó.
Sự sống vĩ đại ở chỗ: Cho dù điều kiện có tệ đến mấy, con đường phía trước có khó khăn đến mấy, nhưng chỉ cần có hy vọng thì sự sống sẽ luôn tràn đầy, không bao giờ cạn.
Cây bách hợp trên vách núi cheo leo bắt đầu nở ra từng đóa hoa. Xuân qua thu đến, lần lượt từng cây bách hợp con lại nảy mầm và lớn lên. Nhiều năm sau đó, trên vách núi, trong thung lũng và cả trên thảo nguyên nở đầy những bông hoa bách hợp trắng muốt. Người ta bắt đầu từ khắp các thành thị, nông thôn cách xa hàng nghìn cây số tìm đến đây để chiêm ngưỡng, thưởng thức loài hoa bách hợp hoang dã này. Mỗi cây bách hợp ở đây đều không quên ước muốn thuần khiết của cây bách hợp đầu tiên, đó là dốc toàn tâm toàn ý lặng lẽ nở hoa, dùng hoa chứng minh cho sự tồn tại của mình.
Trên thế giới này, những thứ quý giá nhất đều miễn phí, đó là ánh sáng, là nước, là ước muốn, là hy vọng. Con người bất kể là giàu sang hay nghèo hèn cũng đều chung sống dưới bầu trời xanh, hưởng thụ ánh sáng và hơi ấm của cùng một Mặt trời.
Tại Khoa Hô hấp của một bệnh viện đa khoa nọ có một số bệnh nhân mắc chứng khó thở đang được điều trị, họ phải thở ô-xi liên tục trong suốt 24 giờ mỗi ngày.
Lý Phong là bệnh nhân trẻ nhất trong phòng chăm sóc đặc biệt dành cho bệnh nhân nặng, năm nay mới 26 tuổi. Trước các bệnh nhân đã 70, 80 tuổi, Lý Phong bằng sức sống trẻ trung của mình, luôn đem đến cho mọi người sự ấm áp tựa ánh nắng mặt trời. Anh nói rằng ước muốn lớn nhất của mình là được hít một hơi thật sâu luồng ô-xi miễn phí giống như những người bình thường khác.
Bệnh suyễn của Lý Phong di truyền từ mẹ, thuộc loại suyễn dị ứng, lần phát bệnh nặng nhất khiến anh cảm thấy như sắp chết đến nơi. Đó là nỗi sợ hãi khiến anh cảm tưởng chỉ cần không thở một hơi nữa thôi là có thể vĩnh biệt thế gian.
Trên mũi mỗi bệnh nhân đều đeo một ống thở ô-xi suốt ngày đêm, chi phí được tính theo giờ. Trước năm 26 tuổi, Lý Phong không hề biết rằng hóa ra hít thở khí ô-xi cũng phải trả phí. Lúc đó nhà anh rất giàu có, anh còn giành được học bổng sang Mỹ du học liên thông thạc sĩ và tiến sĩ. Cha mẹ anh tay trắng lập nghiệp. Công ty của gia đình anh khi đó so với các doanh nghiệp ở đô thị hạng hai thì thực sự vô cùng hiếm có. Năm 26 tuổi, bệnh suyễn dị ứng của Lý Phong một lần nữa tái phát, anh buộc phải “kéo dài sự sống tạm bợ” nhờ ống thở ô-xi. Anh cho rằng mình là người đáng thương nhất thế gian, ngay cả hít thở cũng khó khăn đến như vậy.
Anh buộc phải ngừng việc học tại Mỹ để về nước điều trị. Suyễn dị ứng không phải là loại bệnh nan y không thể chữa trị, chỉ cần kiểm soát thì người bệnh vẫn có thể sống một cuộc sống bình thường. Tuy nhiên, khi một người đột nhiên thấy những thứ vốn có được dễ dàng nhưng giờ lại phải mua với giá đắt đỏ thì cảm giác mất mát và mất cân bằng trong lòng sẽ như có ngọn lửa dữ dội thiêu đốt cả tâm hồn.
Trong tác phẩm Câu chuyện của ông trùm nhà đất Vương Thạch, tác giả đã tiết lộ rằng ông cũng đã từng gặp mất mát. Tuy nhiên khác với những người khác, ông thẳng thắn đối diện với “mất mát”, đồng thời trong lúc đó vẫn cố gắng tận hưởng sự “có được” xa xỉ.
Cách đây 20 năm, khi đang ở độ tuổi trung niên khỏe mạnh, Vương Thạch được bác sĩ chẩn đoán ông mắc u máu thân đốt sống tại vị trí thắt lưng. Đây là căn bệnh thường xảy ra ở tuổi trung niên, khối u có nguy cơ vỡ cao. Bác sĩ cảnh báo Vương Thạch rằng, một khi khối u vỡ ra thì e rằng ông sẽ phải sống nốt nửa đời còn lại trên xe lăn.
Đứng trước sự sống và cái chết, con người ta luôn sợ hãi. Nhưng nếu là người dũng cảm, có trái tim sẵn sàng dốc hết sức lực để được sống, thì biết đâu sẽ có thể xoay chuyển được cả trời đất.
Trước khi để xe lăn thay thế cho đôi chân, Vương Thạch có một việc quan trọng bắt buộc phải hoàn thành - đó là leo lên đỉnh Everest. Đương nhiên một người đứng đầu giới bất động sản như Vương Thạch hiểu rằng muốn xây dựng một tòa nhà chọc trời thì nền móng có vai trò then chốt. Để có thể leo lên đỉnh Everest, trước tiên ông phải rèn luyện cho cơ thể quen với hoạt động leo núi và không khí loãng ở trên cao.
Vương Thạch tiến hành luyện tập leo núi trong thời gian hai năm. Gần 20 ngọn núi cao trên 1.000m ở khu vực Quảng Đông lần lượt bị ông chinh phục. Sau khi cơ thể đã thích nghi, Vương Thạch bắt đầu chuyến đi đến Tây Tạng.
Tây Tạng giống như một “khu vực cấm”, khi con người bước vào đây sẽ xuất hiện phản ứng đào thải rất rõ rệt, như thể là Tây Tạng đang ngăn chặn “kẻ xâm phạm” tiềm tàng. Có câu nói rằng con người không sinh ra trong tuyệt vọng mà là bị hủy hoại trong tuyệt vọng. Phản ứng đào thải giữa Tây Tạng và “kẻ xâm phạm” cũng tuân theo quy luật này, không phải là thích nghi dần dần mà là bị hủy hoại một cách thê thảm trong quá trình đào thải.
“Xâm phạm” Tây Tạng được một tháng, Vương Thạch và Tây Tạng đã hòa hợp với nhau.
Trạng thái tinh thần quyết định con đường dưới chân, còn Vương Thạch dùng đôi chân vững chắc của mình đo sự vĩ đại của tinh thần. Giới hạn cuối cùng của mạng sống không phải do ốm đau bệnh tật quyết định, mà mạng sống luôn muốn dùng thói quen của mình để quyết định lịch trình của con người, nếu bạn không khuất phục, thì nó sẽ thỏa hiệp.
Từ Tây Tạng trở về, Vương Thạch cảm nhận được rằng tinh thần và sức lực của ông dồi dào hơn trước gấp nhiều lần. Ông cảm tưởng như có thể vượt qua tất cả mọi khó khăn, giải quyết mọi rắc rối, cục diện hỗn độn, mờ mịt rồi cũng có một ngày sẽ nhìn thấy rõ ràng. Một người đứng giữa sự sống và cái chết thấy tất cả mọi sự vật xung quanh đều trở nên tươi mới.
Vương Thạch nói: “Suy nghĩ của một người đã từng leo núi quả thật khác xa so với một người chỉ bước đi trên con đường bằng phẳng.”
Trên thế gian có rất nhiều thứ khắc chế lẫn nhau, nào là thành công và thất bại, ốm đau và khỏe mạnh, tích cực và tiêu cực, hy vọng và tuyệt vọng, ánh sáng và bóng tối… Khi người ta ở vào tình thế khó khăn không lối thoát, những gì còn lại chỉ là chán nản và cảm giác muốn vứt bỏ. Nếu lúc đó bạn vẫn tin chắc vào ước mơ của mình và rằng “thời gian sẽ không phụ bạn”. Từ đó xây dựng niềm tin, quyết không từ bỏ, thì sức mạnh tiềm ẩn mà bạn chưa từng phát hiện ra sẽ đưa bạn vượt qua mọi gập ghềnh, trắc trở. Bạn phải tin rằng, kiên trì và quyết không từ bỏ chính là lựa chọn đúng đắn nhất.
Có mục tiêu, sẽ có đường đi
Khi có nhiều thứ để lựa chọn, con người ta thường không biết phải lựa chọn thứ nào.
Tất cả mọi người trên thế giới này đều khao khát thành công và hạnh phúc, chúng ta dành nhiều thời gian để học tập và làm việc, không ngừng tích lũy kinh nghiệm và của cải. Nhưng nếu như phía sau sự nỗ lực, cố gắng kia thiếu đi lòng nhiệt tình thì có lẽ thành công cũng khó xuất hiện.
Có người cho rằng, chỉ những thứ nắm được trong tay mới thực sự là của mình, nếu không thì dù có đẹp đẽ đến mấy cũng chỉ là hư danh mà thôi. Vì thế, khi thời cơ chưa chín muồi mà đã vội vã, hấp tấp hành động thì những thứ có được sẽ không vững chắc, những thứ muốn có tưởng như ở ngay bên cạnh nhưng thực chất lại xa tít mãi tận chân trời. Nhìn trước ngó sau, chắc chắn không tránh khỏi hoảng sợ mà sinh ra rối loạn. Buồn quá hay vui quá đều gây tổn hại cho tâm hồn, giống như huyết áp tác động vào mạch máu, cao quá hay thấp quá cũng đều ảnh hưởng đến sức khỏe.
Con người ta băn khoăn, do dự phần nhiều bắt nguồn từ nỗi sợ thất bại, hoang mang về thành công. Trên bước đường lập nghiệp, những doanh nhân thành công cũng không thể tránh khỏi thất bại, nhưng họ dám đối diện với thất bại. Bạn sẽ phát hiện ra rằng, các doanh nhân “giỏi” nói về thất bại của mình đều trở thành nhân vật thành công bậc nhất trong lĩnh vực của họ.
Trong cuốn sách Trở thành người bạn ngưỡng mộ nhất của nhà đầu tư, tỷ phú Warren Buffett có đề cập đến việc những người có thể đột phá khỏi vòng vây của thất bại sẽ dễ dàng rút ra kinh nghiệm. Từ đó ông tránh được những sai lầm tương tự để đi tới thành công.
Cái danh “Vua chứng khoán” của Buffett không hoàn toàn đồng nghĩa với việc ông là nhà đầu tư, người chơi chứng hoán thiên tài, cũng không có nghĩa là sự nghiệp của ông chỉ có thành công mà không có thất bại.
Buffett từng đầu tư vào một công ty khí thiên nhiên3. Ông bỏ ra hai tỉ USD mua nhiều loại trái phiếu. Cuối cùng ông lại chịu tổn thất do cuộc chiến giá cả về khí thiên nhiên. Không ít trường hợp đầu tư thất bại như vậy đã xảy ra với chính bản thân Buffett. Vậy tại sao những thất bại này lại không hề ảnh hưởng đến uy danh “Vua chứng khoán” của ông ?
Nguyên nhân là vì Buffett sẵn sàng đầu tư, miệt mài nghiên cứu, dám nhìn thẳng vào thất bại và học từ thất bại. Khi gặp vấn đề khó, phương pháp giải quyết và bước đi đúng đắn đóng vai trò then chốt. Khó khăn không phải là thứ gì đó đáng sợ, chỉ cần có chuẩn bị, có kế hoạch, có quyết tâm thì sẽ khắc phục được.
Để hiểu rõ về cổ phiếu, Buffett đã dành ra bốn năm tự học hỏi, nghiên cứu về kinh tế, kiên quyết rèn luyện bản thân trở thành nhà kinh tế hàng đầu. Sau đó lại dùng đến gần 20 năm thực tiễn làm công việc quản lý vốn và hoạt động tài vụ của doanh nghiệp để trở thành chuyên gia trong lĩnh vực này.
Trước năm 42 tuổi, Buffett chỉ coi hoạt động đầu tư của mình là “đầu cơ”, thành công chỉ là ngẫu nhiên, còn thất bại là tất yếu. Mãi đến sau năm 42 tuổi, ông mới định nghĩa lại sự nghiệp đầu tư chứng khoán của mình - ông rút ra kinh nghiệm phải nắm giữ cổ phiếu cố định chất lượng cao trong thời gian dài.
Trên thế giới có rất nhiều doanh nhân thành công muộn giống như Buffett, nguyên nhân có thể là do cơ hội chưa đến, hoặc cũng có thể là do chưa chuẩn bị đầy đủ. Lúc còn trẻ, họ cũng từng đi qua rất nhiều “chặng đường uổng công”. Sau tuổi trung niên, lựa chọn của họ mới bắt đầu thắp lên hy vọng. Họ tin rằng tất cả nỗ lực và thất bại trước đó đều là khúc dạo đầu, tuy dài nhưng là nền móng vững chắc cho thành công sau này.
Không từ bỏ thì mong ước vẫn tồn tại. Có rất nhiều việc bạn coi đó là kiên trì để đạt đến thành công, nhưng khi bạn thay đổi suy nghĩ thì đó lại chẳng qua chỉ là bụi bặm trên đường, làm mờ mắt bạn mà thôi.
Người xưa có câu: “Cây di chuyển thì chết, người di chuyển thì sống”, ý muốn nói ngoài duy trì sự thống nhất thì con người cũng cần phải dịch chuyển, thay đổi đúng lúc. Không ai muốn mình thất bại nhưng khư khư giữ sai lầm thì chẳng phải là đi ngược lại thành công, càng đi càng xa hay sao?
Thất bại không đáng sợ, mà đáng sợ là không dám nhìn thẳng vào thất bại, không dám đối diện với thất bại. Chúng ta đi từ thất bại đến thành công không phải bằng lòng kiên trì, mà là bằng việc thay đổi suy nghĩ, ứng biến linh hoạt.
Có một câu chuyện về hai thanh niên Giáp và Ất. Họ đến nơi khác mua một số mặt hàng địa phương để mang về bán và kiếm lời. Hai người xuất phát cùng nhau, đến cùng một địa điểm và cũng dùng toàn bộ tiền vốn của mình mua một số lượng hàng vải gai, bởi vì ở quê họ đây là mặt hàng có giá trị nhất.
Trên đường về, họ đi qua thành phố A chủ yếu sản xuất da lông nhưng lại đang thiếu vải gai. Giáp liền bán hết số vải gai của mình, lấy tiền mua da lông có giá trị cao hơn, sau đó vẫn còn dư một ít tiền mặt. Còn Ất cho rằng nhu cầu da lông ở quê mình không lớn nên quyết định không bán vải gai. Tiếp sau đó, hai người đi qua thành phố B sản xuất nhiều dược liệu nhưng lại rất thiếu da lông và vải gai. Giáp đổi da lông thành dược liệu mà ở quê đang có nhu cầu còn lớn hơn cả vải gai, còn Ất vẫn giữ nguyên suy nghĩ của mình. Hai người lại tiếp tục đi, qua thành phố C sản xuất vàng nhưng thiếu dược liệu và vải gai. Giáp đổi luôn toàn bộ dược liệu mình có thành vàng, còn Ất vẫn kiên trì mang vải gai về quê.
Cuối cùng cũng về đến quê, vải gai mà Ất vất vả mang về chỉ kiếm được một chút lãi nhỏ, không bù nổi chi phí đi đường, càng không thể bằng số vàng Giáp đổi được ở thành phố C.
Rất nhiều câu nói khích lệ đều mang hàm ý kiên trì chắc chắn sẽ mang lại kết quả nhưng không chỉ rõ kết quả này là tốt hay xấu. Có những doanh nhân nhiệt tình, hăng hái “trải đường” cho người đến sau, bày tỏ rằng “lập nghiệp không có đúng sai, chỉ cần kiên trì là chắc chắn thành công”. Nhưng lại không nói rõ thành công đó có tương xứng với kiên trì, cố gắng đã bỏ ra hay không.
Chúng ta có lý do để tin rằng kiên trì giữ lấy sai lầm thật ra là hèn nhát không dám thừa nhận thất bại. Thứ hủy hoại thành công của một người cần cù, chăm chỉ là tự tin thái quá. Những theo đuổi không ngừng nghỉ kia, cho dù lúc nào cũng có nguy cơ bị vượt, nhưng nếu quay lại nhìn nhận thật kỹ, thì sẽ thấy đó là sự cổ vũ và thúc giục rất lớn. Cảm giác bị dồn đuổi cũng chính là nguồn cơn như đổ thêm dầu vào lửa, đẩy những người đứng đầu vào nơi đầu sóng ngọn gió và vươn lên.
Từ xưa đến nay, thứ giúp con người thay đổi vận mệnh luôn là cố gắng một cách linh hoạt. Quẩn quanh với việc lựa chọn con đường nào ngắn hơn không bằng học cách thay đổi suy nghĩ trong lúc đang mịt mù. Mục tiêu ở kia, bạn không chuyển động, nó cũng không chuyển động, vậy thì cần gì phải lo lắng về việc đến đó bằng hình thức nào?
Bỏ ra bao nhiêu, thu về bấy nhiêu
Tiểu Ưu dạy học tại một xóm núi nhỏ ở Quý Châu đã một năm. Đối với cô, đây là năm có ý nghĩa nhất trong hơn 20 năm cô sống trên đời. Trước kia, chỉ xem những đoạn phim về chương trình dạy học tình nguyện cho trẻ em nghèo khó đã khiến cô thấy rất xúc động. Đến khi thực sự được làm công việc này, Tiểu Ưu đã rất hạnh phúc. Cô cảm nhận được rằng hạnh phúc tốt đẹp nhất trên thế gian bắt nguồn từ tấm lòng trong sáng, không toan tính của mỗi người.
Hoàn cảnh gia đình Tiểu Ưu thuộc loại bình thường, cha mẹ cô cố gắng cũng chỉ chu cấp cho cô đến khi tốt nghiệp học viện mỹ thuật, không có đủ tiền để xin việc cho cô. Không muốn từ bỏ mỹ thuật, cũng không muốn từ bỏ trường lớp, Tiểu Ưu chỉ có duy nhất một cách là tham gia chương trình “Ba hỗ trợ” của nhà nước Trung Quốc. Cô tình nguyện đến dạy học ở những vùng xa xôi hẻo lánh, sau hai năm sẽ có cơ hội được công tác tại trường học ở nơi đăng ký hộ khẩu của mình.
Lúc đầu Tiểu Ưu nghĩ rằng cô tham gia chương trình chỉ để tìm kiếm một công việc, nhưng sau đó cô đã nghĩ khác. Đối với một số người niềm vui đến từ vật chất, nhưng với những người khác, niềm vui lại đi cùng với tâm hồn ấm áp, vừa lòng với những gì mình có.
“Cô Tiểu Ưu ơi, cô xem ông Mặt trời em vẽ có to không? Có thể chiếu sáng bầu trời được không?”
“Mặt trời mà chúng ta nhìn thấy đang ở trên trời rồi, sao em lại muốn vẽ Mặt trời chiếu sáng bầu trời vậy?”
“Trong mơ bà nội bảo em rằng bà ở trên trời sẽ cầu chúc cho em khỏe mạnh, lớn khôn. Nhưng chỉ khi nhắm mắt lại em mới nhìn thấy được bà. Em nghĩ rằng nếu Mặt trời em vẽ đủ to thì sẽ có thể chiếu sáng khoảng trời trong giấc mơ để bà nội luôn ở bên cạnh em.”
Đó là cuộc trò chuyện giữa Tiểu Ưu với một bé trai tám tuổi tên là Hạo Trạch, học sinh lớp Hai tại ngôi trường cô đang dạy. Cha mẹ cậu bé đều mắc HIV và lần lượt qua đời sau khi cậu bé chào đời. May mắn thay Hạo Trạch không bị lây nhiễm căn bệnh quái ác này. Hạo Trạch và bà nội sống nương tựa vào nhau. Nhưng bà nội tuổi già sức yếu, mắc nhiều bệnh tật lại không được chữa trị kịp thời nên hai năm trước đã bỏ lại đứa cháu trai mà từ giã cõi đời.
Mặc dù Hạo Trạch không bị nhiễm vi rút HIV nhưng nhiều người dân trong thôn vẫn xa lánh cậu bé, bạn bè không ai chơi với cậu. Để giúp Hạo Trạch được đi học, nhà trường đã tổ chức riêng cho cậu một lớp học Xanh, chỉ có một thầy dạy một trò. Hoàn cảnh tuy khó khăn nhưng Hạo Trạch không mất đi niềm hy vọng vào cuộc sống.
Hàng ngày Hạo Trạch tự mình nấu cơm, giặt giũ quần áo và đi học. Hàng xóm tốt bụng cũng hay giúp đỡ Hạo Trạch. Cậu bé còn học được từ mọi người cách trồng rau, dù hay bị nhầm cỏ dại là rau cải và đem về nấu. Hạo Trạch bé bỏng chưa bao giờ oán trời trách đất vì cảnh ngộ đáng thương của mình, cậu bé cứ sống tỏa sáng một cách rực rỡ như ánh mặt trời.
Con thuyền xuôi dòng nếu giữ chắc phương hướng thì có thể đi về phía trước thuận lợi. Còn khi ngược dòng, chỉ có lúc nào cũng giữ đúng tư thế, dốc hết sức lực chèo lái liên tục mới tiến lên được.
Sông có khúc người có lúc, không ai trong suốt cả cuộc đời đều phải ở trong cảnh khốn cùng. Nhưng cuộc sống không phải chỉ dùng vài câu văn chương ru ngủ tinh thần là có thể thay đổi hoàn toàn được. Cần phải có năng lực tự thân mạnh mẽ và mong ước mãnh liệt. Hãy tin tưởng rằng mặt trời có thể soi sáng tất cả mọi góc tối tăm không nhìn thấy được.
Thật ra, trong lòng mỗi người đều có ít nhất hai cái “tôi”. Lúc bi quan, cái “tôi” tích cực sẽ cổ vũ bản thân.
Lúc tự cao tự đại, cái “tôi” tiêu cực sẽ xông ra kiềm chế và dạy dỗ chính mình. Người có nhiều suy nghĩ tích cực sẽ nhận được nhiều ánh sáng mặt trời hơn. Thế giới này có lúc kiên cường mà không cần bất kỳ lý do gì, người càng nỗ lực cố gắng thì ngày càng xuất sắc. Người không có tự tin phải chịu đựng đủ mọi thăng trầm chìm nổi.
Tất cả mọi thành tích đều liên quan đến nỗ lực và cố gắng, đầu cơ trục lợi không thể tồn tại lâu dài.